ترک کردن مواد مخدر در جوانان و نوجوانان
اعتياد يک بيماري است که عوامل متعدد فردي ، محيطي ، اجتماعي در بروز و شکل گيري و تداوم آن به صورت تعامل بايکديگر دخيل هستند .
مواد مخدر موادي است که از طريق کشيدن ، تنفس ، تزريق و ….. وارد بدن شده و با ورود به گردش خون و در نهايت با تاثير بر روي مغز نحوه احساس ، تفکر ، دريافت و يا رفتار مصرف کننده را تغيير مي دهد .
انگيزه اصلی در مصرف مواد اعتیاد آور:
تکرار تاثيرات تجربه شده است مواد مخدر صنعتي با تاثيرات مخرب خود با سرعت جوامع انساني را آلوده کرده و مشکلات زيادي را براي خانواده ها به وجود آورده است . نقش خانواده ، مدرسه ، ماهواره در اعتياد نوجوانان تاثير بسزايي دارد .
دلايل متعددبراي مصرف مواد در نوجوانان وجود دارد :
1 . من که هميشه سيگار نمي کشم ، فقط آخر هفته ها اون هم عشقي …..”
اين جمله اي که از زبان بعضي نوجوانان مي شنويم . ممکن است هدف چنين نوجواناني صرفا تفريح باشد ، اما نوجوان بايد بداند که استفاده از اين مواد همواره علاوه بر تاثيرات منفي و گاهي لذت بخش داراي خطراتي جدي است . بعضي از نوجوانان با گذر از دوره کودکي و ورد به دوره نوجواني به فکر تجربه کردن مواد مخدر مي افتد و وقتي نوجوان مخفيانه به مصرف سيگار يا مواد مخدر روي مي آورند در جواب والدين خود مجبور به دروغ گفتن مي شود . بيرون رفتهاي شبانه مکرر با دوستي که تجربه ي مصرف مواد را دارد مي تواند باعث به دام افتادن در دام اعتياد يا حداقل مصرف موادشود
. نوجواناني که در مصرف مواد زياده روي مي کنند که باعث تغييراتي شديد و منفي در تصميم گيري ها و نگرشها مي شود و نسبت به زندگي و آينده ي خود و ديگران کاملا بي تفاوت و بي اعتنا مي شوند . از جمله رفتارهايي که نوجوان در خود احساس مي کنند : توجه شديد به خود ، بي صبري براي ارضاي بلافصله تمام خواسته ها ، تنفر از تصميم گيرندگان بزرگسال ، حس فرديت شديد تصميم مصرانه به زندگي در خارج از سيستم موجود ، اهميت بيش از حد به همسالان و دوستانش ، کم شدن ارتباطات با خانواده و منزوي شدن در اتاق دروغ گفتن براي کسب آزاديهاي بيشتر .
3 . نوجوانان به طور روز افزودن مستعد تصميم گيريهاي نامناسب در زندگي مي شوند ممکن است از وسايل خانه و افراد خانواده سرقت کنند، فروختن مواد به همسالان خود ، سرقت از فروشگاه هاي بزرگ ، به مرور از رفتن به مدرسه خودداري مي کند . اين نوجوانان به خاطر از دست دادن کنترل لازم بررفتار عزيزي ممکن است با ديگران ارتباط جنسي ناخواسته برقرار و طبعا به دليل نبود پيشگيري لازم دچار حاملگي يا امراض جنسي – ايدز شود .
4 . نوجواناني که به جهت تقليد از پدر و يا بزرگ جلوه کردن و مرد جلوه کردن به سيگار روي مي آورند بايد عوارض ناشي از آن نيز توجه کنند . نوجوانان ممکن است سيگار را به عنوان يک وسيله ي آرام کننده ي اعصاب و اضطراب رواني مصرف کننددر حالي که نه تنها اضطراب را از بين نمي برد بلکه تشديد مي کند و باعث بروز عصبانيت مي شود . در دود سيگار بيش از چهار هزار نوع ماده سمي وجود دارد که 15 نوع آن سرطان زا مي باشد مصرف سيگار پله اول غرق شدن در منجلاب اعتياد مي باشد نوجواني دوره تغيير هويت و حرکت به سوي استقلال مي باشد چون عقايد نوجوان با ساختار خانواده جفت و جور نمي شود به دليل مخالفت خانواده در خانه احساس تنهايي مي کند و اين تنهايي نوجوان را به سوي موادمخدر مي کشاند و با جمعي از همسالان همنشيني مي کند .
5 . در خانواده اي که پدر و مادر دائما نوجوان را تحقير کرده و نوجوان را فردي بي عرضه مي دانند و نمي گذارند که استقلال و شخصيت نوجوان در دوره نوجواني به طرز صحيح شکل
گيرد و دائما با سرکوفتهاي متعدد در حضور دوستان و جمع او را فردي حقير معرفي مي کنند که مقصر اصلي اعتياد نوجوان مي شوند . چون جوان با رها کردن هم صحبتيهاي قديمي ( دوستان دوره مدرسه ) ، رها کردن تيکه گاه ( خانواده ) روبرو شدن با دشواريها و عدم قاطعيت جدي ناشي از استقلال دچار وحشتي مي شود که مي خواهد آنها را از خود دور کند با ورود به دانشگاه گروههايي که شبها کنار هم مي گذرانند و بعضا تفريحي جز روي آوردن به سيگار و مواد ندارند و جوان دليل اينکه دوست دارد در جمع پذيرفته شود مجبور است همرنگ جماعت شود .
6 . انکار کردن نوجوان حتي اگر زندگي آشفته اي داشته اند به شخصه در خواست کمک نخواهد کرد به همين دليل به راههاي انحراف کشيده مي شوند به طور مثال :” چيزهايي که توي اتاق من پيدا کردين مال من نيست براي يکي از دوستانم نگهش داشتم ”
“من که هيچ مشکلي ندارم اين زاييده خيال شماست ” نوجواناني که همه چيز را انکار مي کنند در برابر والدين خود مقاوت کنند و پرخاشگري و مشاجره هاي خانوادگي به راه مي اندارزند ، مقاومت بهترين وسيله انکار است .
7 .والدين نيز گاهي از ترس اينکه وجهه ي اجتماعي آنها در جامعه تخريب شود و بين دوستان و فاميل خودسرافکنده نشوند ممکن است اين مسئله را انکار کنند که کار کاملا اشتباهي مي باشد . والدين بايد به نوجوان بقبولانند که در پي سعادت و خوشبختي او هستند و نوجوان بايد بدانند که هيچ دوستي بهتر از پدر مادر و هيچ پناهگاهي بهتر از خانه وجود ندارد . ممکن است نوجوان نياز داشته باشد که وقت بيشتري را در محيطها و يا با افراد مثبت و سالم بگذارند که يکي از مهمترين راه هاي مقابله با انکار و تصميم گيريهاي بهتر است .
علل گرايش نوجوانان به مواد مخدر :
عدم آگاهي از مضرات بعدي اين مواد : 80% معتادين با يکبار مصرف کردن مواد معتاد مي شوند و نوجوان اگر بداند که حتي يکبار مصرف کردن مواد هم زيان آور است ممکن است براي هميشه فرد را به دام اعتياد گرفتار کند .
2 . سنين نوجواني و جواني : دوره حساسي که دلايل زيادي براي گرفتاري نوجوان مي باشد از جمله :
الف استقلال طلبي ب ) کمبود اعتماد به نفس پ ) بحران هويت ت) پرخاشگري ث ) حس کنجکاوي و ثبوع طلبي و هيجان هاي دوره نوجواني ج ) نياز به تحرک
3 . حساسيت به خرج دادن والدين : هر چيزي بي جا و به موقع و غير مستقيم بايد تذکر داده شود و والدين نبايد حساسيت بي جا براي کنترل نوجوان داشته باشند
3 . شادي و نشاط آور بودن مواد مخدر
5 . عدم الگوي مناسب
6 . فقر و بيکاري
7 . شکست در زندگي
8 . داشتن تمکن مالي
9 عدم محبت و بي توجهي
10 دوستان ناباب و دشمنان مفرض
11 آزادي بيش از حد
12 سرزنش کردن و عدم امنيت رواني
راههاي پيشگيري از مواد مخدر:
. آموزش و تربيت : آموزش و مهارتهاي زندگي به نوجوانان از طريق والدين ، مدرسه ، اجتماع ، رسانه هاي گروهي
2 . تقويت توان مديريت خانواده
3 ارتباط عاطفي والدين با فرزندان : والدين بايد با مهر پدري و ايثارمادري علاقه ي زيادخود را به فرزندان نشان دهد.
4 درک موقعيت نوجوانان : بايد شرايط روحي و رواني نوجوان را با شرايط خاص جامعه و موقعيت اجتماع آماده کرد .
5 . تنوع در زندگي : ديد و بازديد خانوادگي ، سرگرمي ، تفريح ، ورزش ، مسافرت …..
6 تحصيلات و اشتغال : تحصيلات باعث مشغول شدن نوجوان به درس
7 داشتن شغل مناسب يکي از عوامل براي جلوگيري از اعتياد مي باشد
8 . کنترل و نظارت بر رفتار والدين : نبايد با افراطهاي زياداز حد نسبت به نوجوانان بي اعتمادي و سوء ظن داشته باشند .
